Độc đáo chuỗi đeo cổ của người Cơ Tu
Đối với người Cơ Tu, trang sức vừa mang nhu cầu thẩm mỹ, vừa ẩn chứa những giá trị trong đời sống văn hóa tinh thần như tín ngưỡng, phong tục tập quán, tôn giáo…
Người Cơ Tu làm đẹp từ đồ trang sức
Tất cả đàn ông và phụ nữ Cơ Tu đều thích đeo trang sức… Đặc biệt người Cơ Tu rất thích đeo trang sức ở cổ. Các loại vòng đeo cổ truyền thống của người Cơ Tu phong phú và đa dạng về chất liệu như: Mã não, thủy tinh, chì, kim loại, đá, nhựa, vỏ ốc, gỗ, sừng… Ngày nay, do những biến đổi và tác động của cuộc sống từ bên ngoài nên trang sức đeo cổ của người Cơ Tu không còn phong phú như trước đây nữa. Hiện nay, loại trang sức đeo cổ phổ biến nhất của người Cơ Tu chủ yếu được làm từ các chất liệu mã não, thủy tinh và nhựa.
Dây chuyền cổ chủ yếu và được ưa chuộng nhất của người Cơ Tu chính là những hạt chuỗi bằng mã não. Trong bất kỳ lễ hội lớn nhỏ nào của người Cơ Tu, thường thấy những người đàn ông, phụ nữ Cơ Tu với những chuỗi mã não trên cổ. Qua những kết quả khảo cổ học ở vùng miền núi Quảng Nam thì đá mã não đã được người Cơ Tu biết đến và sử dụng làm trang sức từ khá sớm. Vì đá mã não đẹp, bền, nhiều màu sắc bắt mắt nên nó được người Cơ Tu lưu truyền qua hàng ngàn năm.
Mã não - tài sản văn hóa của dân tộc Cơ Tu
Đối với đồng bào Cơ Tu, mã não là vật trang sức quý giá nhất trong các đồ trang sức. Cùng với các loại hạt cườm nhiều màu sắc thì những hạt mã não màu huyết dụ là đồ trang sức đeo cổ được nam nữ Cơ Tu ưa dùng nhất. Các cô gái trẻ hay phụ nữ, trẻ em Cơ Tu đều đeo trang sức mã não. Mã não cũng là sính lễ không thể thiếu trong lễ cưới hỏi của người Cơ Tu. Truyền thống, tập quán dùng mã não làm đồ trang sức của người xưa được người Cơ Tu tiếp tục kế thừa và phát huy, nhằm tô điểm thêm màu sắc văn hóa của tộc người mình.
Bên cạnh đá mã não, thủy tinh cũng là chất liệu phổ biến được sử dụng làm chuỗi đeo cổ của người Cơ Tu. Người Cơ Tu thích trang sức bằng thủy tinh vì nó có vẻ đẹp óng ánh, sáng đẹp lại có độ phản quang. Họ thích nhất là các chuổi thủy tinh có màu trong suốt, trắng đục, xanh lơ, xanh đen, xanh lá mạ, nâu, da cam, đỏ tía và xám tro.
Ngoài vòng đeo cổ bằng mã não và thủy tinh, thì ngày nay người Cơ Tu cũng rất thích đeo các chuỗi cườm bằng nhựa trên cổ. Trước đây, người Cơ Tu thường dùng hạt cỏ, hạt cây rừng để làm chuỗi đeo nhưng ngày nay họ mua sẵn những hạt nhựa có sẵn trên thị trường để làm phong phú thêm cách phục sức của họ. Những loại hạt cườm làm bằng nhựa tổng hợp, giống hệt hạt cườm trắng mà người Cơ Tu mua về để dệt hoa văn trên trang phục vải. Vì hạt nhựa rẻ, dễ mua nên có người đeo đến hàng chục chuỗi hạt cườm nhựa khác nhau như màu xanh, màu đen, màu đỏ, màu vàng, màu trắng… Trong các loại màu kể trên, người Cơ Tu thích nhất là đeo những chuỗi cườm nhựa màu trắng vì màu trắng gần gũi với hoa văn trên trang phục truyền thống của họ.
Nếu có dịp đến với vùng đồng bào người Cơ Tu sinh sống trong những dịp lễ hội, du khách sẽ bắt gặp hình ảnh những cô gái Cơ Tu duyên dáng, dịu dàng và rất ấn tượng trong những bộ trang phục truyền thống của mình với hàng chục vòng đeo cổ bằng mã não, bằng thủy tinh, bằng nhựa đủ màu sắc lấp lánh trên cổ. Những vòng đeo cổ là vật bất ly thân với người phụ nữ Cơ Tu, góp phần làm đẹp thêm những bộ trang phục truyền thống và làm tôn thêm vẻ đẹp của người phụ nữ Cơ Tu./.
